7 mniej znanych ciekawostek o szachach

Od gry w szachy można się uzależnić - z korzyścią dla zdrowia. Ponad pół wieku temu Marottichal, nieduża wieś w Indiach, znajdowała się w tragicznym położeniu. Jej mieszkańcy w przytłaczającej większości zmagali się z uzależnieniem od alkoholu i hazardu. Wszystko zmieniło się, gdy niejaki pan Unnikrishnan - właściciel sklepu z herbatami - postanowił nauczyć mieszkańców gry w szachy. Minęło trochę czasu, a o alkoholu i hazardzie nikt w Marottichal nie pamięta. Wszyscy natomiast namiętnie grywają w szachy.

#2.

Przed 1600 rokiem zwycięstwo w szachach można było osiągnąć wybijając wszystkie bierki przeciwnika (poza królem), nie było potrzeby szukania mata. Była to tzw. anihilacja. Później jednak uznano, że bardziej honorowe jest zwycięstwo matem, dlatego przez jakiś czas anihilację uważano za połowiczne zwycięstwo, a ostatecznie w ogóle z niej zrezygnowano.

#3.

W typowej partii pomiędzy przeciętnymi graczami doprowadzenie rozgrywki do zwycięstwa (czyli sytuacji, w której król jednego z zawodników nie ma dokąd uciec przed szachem) wymaga kilkudziesięciu, jeśli nie kilkuset ruchów. W skrajnym przypadku (lub - inaczej mówiąc - w przypadku skrajnej głupoty przeciwnika) do mata wystarczą dwa ruchy. W sytuacji przedstawionej na obrazku wyjście białymi pionami odsłania króla, jednocześnie nie dając mu możliwości ucieczki ani osłonięcia przed czarnym hetmanem przesuniętym na h4.

#4.

Judit Polgár to urodzona w 1976 roku węgierska szachistka, która zasłynęła pokonaniem arcymistrzów takich jak Garri Kasparow, Anatolij Karpow czy Boris Spasski. W swoim kraju, choć ceniona, otoczona jest licznymi kontrowersjami ze względu na swojego ojca. To on postanowił udowodnić, że „talenty się kształci, nie rodzi” i każdy może osiągnąć sukcesy w dowolnej dziedzinie, pod warunkiem że odpowiednio wcześnie zacznie być kształcony przez profesjonalistę.

#5.

Czym jest szach, mat i pat wie większość osób, które kiedykolwiek widziały planszę do szachów. Już jednak pojęcie takie jak „zugzwang” kojarzy niewielu. Oznacza ono sytuację z kategorii „jak się nie obrócisz, z tyłu dupa”, czyli „cokolwiek zrobisz, będzie gorzej”. Zugzwang charakterystyczny jest dla końcówek partii i zazwyczaj ten, kto się w nim znajdzie, skazany jest na rychłą porażkę. Co ciekawe, możliwy jest też obopólny zugzwang, czyli sytuacja niekorzystna dla obu graczy.

#6.

Czy osoby bardziej inteligentne lepiej radzą sobie w grze w szachy? I tak, i nie. Badanie z 2006 roku nie stwierdziło większych różnic w inteligencji pomiędzy dorosłymi niegrającymi w szachy a dobrymi zawodnikami. Inteligentne osoby lepiej radzą sobie w szachach na początku, z czasem jednak przewaga związana z inteligencją ustępuje doświadczeniu. Co więcej, badanie z 2007 roku wykazało, że w grupie najsilniejszych zawodników lepiej radzą sobie osoby o nieco niższym ilorazie inteligencji.

#7.

Rozgrywanie kilku partii jednocześnie to duża sztuka, wziąwszy pod uwagę fakt, że wiele osób nie radzi sobie nawet z jedną. Tymczasem w 1977 roku Joe Hayden, 17-latek z Cardiff, postanowił pobić rekord świata - i rozegrać w lokalnym centrum handlowym 180 partii. Cóż, na wyzwanie odpowiedziało tylko 20 osób, z czego… 18 osób pokonało Haydena (w tym pewien siedmiolatek, któremu do zwycięstwa wystarczyło zaledwie kilka ruchów).

Niedoszły rekordzista zdołał pokonać tylko własną matkę (prawdopodobnie podłożyła się z litości) oraz pewnego mężczyznę, który - znudzony ciągnącym się w nieskończoność oczekiwaniem - po prostu odszedł od stołu. Po dziś dzień uważa się to za najgorszy pokaz gry w szachy w historii.

Źródła: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7