Mumifikowanie zwierząt nie było w starożytnym Egipcie niczym niezwykłym. Dostojnicy zabierali ze sobą w ostatnią podróż swoich ulubieńców - psy, koty, osły, a nawet lwy. Inne zwierzęce mumifikacje wynikały z wierzeń, np. preparowano w ten sposób ciała świętych byków Apisów czy krokodyli będących wcieleniami boga Sobka.

Mumie przeznaczone na kult można było również kupić od przyświątynnych handlarzy, powstawały nawet całe zwierzęce nekropolie, jak np. odkryty w 1888 roku w pobliżu wioski Istabl Antar masowy grób setek tysięcy kotów. Dlatego odnalezienie kolejnej mumii, tym razem jastrzębia, nie wzbudziło w archeologach żadnych podejrzeń. Ot, kolejny eksponat, który trafił do Maidstone Museum w Wielkiej Brytanii.



Liczący sobie ponad 20 wieków "EA 493 - zmumifikowany jastrząb z okresu ptolemejskiego" przez lata nie wzbudzał większego zainteresowania, kurząc się na muzealnej półce. I tak byłoby do tej pory, gdyby nie przypadek.

W 2016 roku zlecono poddanie tomografii komputerowej żeńskich mumii znajdujących się w muzeum. Przy okazji przebadano również mumie zwierzęce, m.in. zawiniątko z jastrzębiem. Po oględzinach badacze byli w szoku. Nie znaleźli tam powiem ptaka, a... ludzkie szczątki.


Dalszą analizą mumii zajął się prof. Andrew Nelson, bioarcheolog z Uniwersytetu Zachodniego Ontario w Kanadzie. Razem ze sztabem wspierających go naukowców udało im się ustalić, że malutkie ciałko należy do najwyżej 28-tygodniowego płodu płci męskiej. Do przedwczesnego porodu doszło z powodu licznych wad, z których największą, po zniekształconych kręgach szyjnych i kręgosłupa, okazało się bezmózgowie. To zaledwie druga odnaleziona mumia z tak poważnym defektem (pierwszą odkryto w 1826 roku).

"Na skanach widać prawidłowo rozwinięte palce u stóp i dłoni oraz poważną malformację czaszki. Stwierdziliśmy całkowity brak pokrywy kostnej. Łuki kręgów się nie zamknęły, a kosteczki słuchowe znajdowały się z tyłu głowy dziecka" - wyjaśnił Nelson.


Możemy sobie tylko wyobrazić rozpacz rodziców po przyjściu na świat tak zdeformowanego, martwego syna, ale sposób jego pochówku może wskazywać na potraktowanie go jako istoty zesłanej przez bogów - przynajmniej tak uważa część naukowców. Małych dzieci, a tym bardziej płodów, zwykle nie poddawano procesowi mumifikacji; znanych jest zaledwie 8 przypadków, w tym 5- i 7-miesięczne płody córek Tutanchamona i jego żony-siostry Anchesenamon.


Dzieci zazwyczaj grzebano w dzbanach, które rozcinano lub częściowo rozbijano, jeśli ciało było za duże, aby można było przecisnąć je przez szyjkę. W przypadku śmierci dzieci, w czasach wysokiego jej wskaźnika, nie przywiązywano zbytniej wagi do kosztownych ceremonii pogrzebowych.


Chłopiec może i nie miał okazji przeżyć ani jednego dnia na Ziemi, ale dzięki niecodziennemu wyglądowi zapewnił sobie pożądane przez wszystkich życie wieczne w zaświatach - a to przecież na śmierć starożytni Egipcjanie przygotowywali się przez całe życie.

Źródła: 1, 2